DAM architecten pioniert met circulaire bedrijfshal

Render van een circulair bouwproject.

De stad Lommel is een circulaire bedrijfshal rijker. DAM architecten stond in voor het ontwerp en levert zo een multifunctioneel en -inzetbaar gebouw voor maatwerkbedrijf De Biehal. Zaakvoerder-architect Ken Dupont vertelt ons meer.

Onze bouwpartner DAM architecten uit Antwerpen kan een streepje toevoegen aan de turflijst met circulaire gebouwen. In het Limburgse Lommel opende een poos geleden de bedrijfshal van maatwerkbedrijf vzw De Biehal. Het architectenbureau ontwierp een multifunctioneel én ecologisch gebouw dat volledig aanpasbaar is. De hexagonale structuur uit CLT-hout herbergt een mix aan sociale diensten en functies. Door en door circulair, zoveel is duidelijk. En voor de kenners: er zijn ook regeneratieve elementen opgenomen in het ontwerp.

Gezonde materialen

De hele structuur van de gloednieuwe bedrijfshal bestaat uit CLT (Cross Laminated Timber) en Glued Laminated Timber. Architect Ken Dupont: “Vanuit het circulaire oogpunt kozen we voor omkeerbare verbindingen om de CLT-structuur in elkaar te steken. Zo kan het gebouw makkelijker gedemonteerd worden.” Voor de gevelafwerking ontwierp het bureau voor prefab cassettes gevuld met cellulose en een afwerking met Thermowood, als is dat wegens kostprijs vereenvoudigd. Dat hout is afkomstig van Europees naaldboomhout en is zo een milieuvriendelijk alternatief voor tropisch hardhout. “Ook alle materialen voor de binnenafwerking zijn milieuvriendelijk én gezond. Het milieuaspect is belangrijk, maar we mikken ook op architectuur die streeft naar een gezond binnenklimaat. Dat bevordert het welzijn van de gebruiker. De vloerafwerking in lino is gebaseerd op lijnzaadolie en de meubels zijn gemaakt uit houtoverschotten. Het hout van de CLT blijft in het zicht en geeft zo een natuurlijke feel en touch. Samen met de genereuze raamvlakken met zicht op groen en een gedegen ventilatie is het aangenaam werken in de bedrijfshal.”

Flexibele invulling

Circulair bouwen was ook de insteek bij het ontwerp van de technieken. “De technieken zijn in opbouw”, vertelt Ken. “Alle buizen en leidingen zijn zichtbaar en gemakkelijk te bereiken voor onderhoud, eventuele herstellingen en hergebruik. De technieken tekenden we samen met de aannemer en het studiebureau uit in BIM.” Niet-dragende, en dus makkelijk verplaatsbare, binnenwanden zorgen dat de bedrijfshal een circulaire invulling krijgt. “Het gebouw combineert verschillende functies. Zo zijn er een kringwinkel, was- en strijksalon, grand café, kantoorruimtes en magazijn. Een gezonde mix van publieke en semipublieke functies.” Het circulaire ontwerp zorgt dat de ruimtes kunnen inkrimpen en uitbreiden. “Als De Biehal bijvoorbeeld merkt dat de horecagelegenheden te veel ruimte innemen, kunnen ze de ruimtes aanpassen ten voordele van de kringwinkel”, verduidelijkt Ken.

Groene corridor

DAM architecten verwerkte ook regeneratieve elementen in zijn ontwerp. “We waren heel ambitieus op het vlak van de energiehuishouding”, vertelt Ken. “De bedrijfshal maakt maximaal gebruik van hernieuwbare energie. Daarnaast zijn er warmtepompen in opbouw en ventilatie met warmteterugwinning. Het gebouw zelf integreert momenteel weinig elementen om de biodiversiteit te versterken. Maar daar werken we aan.” De versterking van de biodiversiteit rond het project was wel een centraal aandachtspunt. “Er komen bloemenweides en de verharding beperkten we tot een minimum. Er worden heel wat bomen aangeplant om het achterliggende bos naar de straat te brengen. Dat is een uitdrukkelijke eis van de stad Lommel. Zo creëert de gemeente een groene corridor die uitgeeft op de Stationsstraat. Een wadi zorgt voor de buffering en infiltratie van hemelwater. Het is een speels element op de site waar kinderen zich kunnen uitleven.

Sociale meerwaarde

Regeneratief ontwerpen en bouwen gaat natuurlijk verder dan het ecologische perspectief. De sociale handafdruk speelt een even belangrijke rol. Ken: “Deze circulaire bedrijfshal creëert een sociale, maatschappelijke meerwaarde. De Biehal is een maatwerkbedrijf en de verschillende functies die het gebouw opneemt spreken voor zich. In het voortraject bevroegen we de toekomstige gebruikers over hun wensen. We bezochten kringwinkels en wasdiensten van De Biehal, spraken met de medewerkers en hielden in het finale ontwerp rekening met hun wensen om geen anoniem gebouw neer te zetten. Nu het gebouw in gebruik is, wordt die insteek zeker geapprecieerd.

Werken in bouwteam

DAM architecten doorliep samen met aannemer Beneens een intensiever voortraject, maar dat resulteerde in een snel bouwproces van exact één jaar. “Samenwerken in bouwteam loont absoluut. We zijn heel lovend over de samenwerking. Door elkaar met respect te behandelen en open te communiceren zorg je voor een transparant samenwerkingsverband. De aannemer reikte bijvoorbeeld alternatieve materialen aan. Door de stijgende materiaalprijzen vervingen we zo de oorspronkelijk geplande OSB door een gelijkwaardig alternatief. Zo beperkten we de financiële gevolgen voor de opdrachtgever. De belangrijkste leerles die we willen meegeven, is dat het mogelijk is om een circulaire bedrijfshal van 1800 m² op te trekken in houtskeletbouw”, concludeert Ken.

DAM architecten werkte voor dit project samen met opdrachtgever De Biehal, aannemer Beneens, RaCo Studiebureau, Cevek, Gielen en R&M Van Den Boer.

Ons meest recente nieuws