Water is de basis van alle leven. Lekker cliché, maar er schuilt waarheid in. HelloWater uit Zwevegem innoveert met nature-based waterzuiveringen. Want: proper water wordt een schaars goed. “Het is de Decade of Action: het is nu of nooit”, beklemtoont zaakvoerder Wouter Igodt.

Bizar toch dat we kwistig met water en afvalwater omgaan. Niet? Zeker als je weet dat afvalwater perfect gezuiverd kan worden om het te hergebruiken. Wouter Igodt van het Zwevegemse HelloWater vernieuwt met decentrale plantenfilters. Vernieuwer van het eerste uur, teamspeler met grootse ambities en ondernemer met het hart op de tong. Kies een beschrijving en het past Wouter feilloos. “Het is een kwestie van je nek uitsteken. Je moet durven de tegenwind opvangen. Het kruipt in je kleren, maar dat is tijdelijk. Door te experimenteren en te innoveren kan je serieuze sprongen nemen. Daar doen we het uiteindelijk voor.” In België biedt HelloWater circulaire alternatieven aan om afvalwater te zuiveren.

En ja, dat gaat een pak verder dan traditionele riolering.

“Mindshift is nodig”

In een dichtbevolkte, stedelijke context zijn een rioolsysteem en communale zuivering dé oplossingen om het afvalwater op te vangen en grondstoffen terug te winnen. “Toch zijn in België momenteel 400 000 woningen niet aangesloten op de riolering. Onze versplinterde lintbebouwing maakt traditionele inzameling en transport met een rioolstelsel naar een communale waterzuivering onbetaalbaar, zeker in het buitengebied. Omgerekend komt dat neer op 10 000 kilometer aan riolering die we nog moeten aanleggen. De financiële kosten zijn torenhoog.” Conclusie: we zitten in de shit. Daarbij is België, hoe kan het anders, een land van paradoxen. Zowel in droge als natte periodes kreunt onze bodem. “De klimaatverandering en het toenemende verlies aan biodiversiteit worden op allerlei vlakken uitdagender. Dat moet de deur openen voor alternatieve tactieken toe te laten. Een mindshift is nodig. We moeten anders omgaan met water.”

“Die change of mind zit in het DNA van HelloWater”, vertelt Wouter. “Ons opzet is om schaalbare, decentrale waterzuiveringssystemen te installeren in het buitengebied. Daar zijn de uitdagingen het grootst.” De maatschappelijke kosten om centrale riolering in het buitengebied aan te leggen zijn torenhoog. Het afvalwater wordt er gemakshalve in de grachten en beken geloosd. Een enkeltje richting natuur. “Een decentrale aanpak biedt kansen om die problematiek te counteren. Planten- en helofytenfilters zijn zeker geen rocket science. Ze bieden wel een volwaardig alternatief voor rioleringen. De planten doen het werk, heel eenvoudig. Het gezuiverde afvalwater blijft ter plaatse en beschermt de omgeving tegen droogte. Het kan gebufferd worden voor hergebruik. Zo vinken we de checklist af: we pakken de waterproblematiek aan, we creëren een biodiversiteitsboost en de CO2-voetafdruk van ons systeem is kleiner dan de aanleg van riolering.”

The proof of the pudding

Lokale overheden, zeker in het buitengebied, staan voor herculische uitdagingen om de Europese doelstellingen te halen. Want: België hobbelt achterop in de Europese klas. Dat zien we aan de oppervlaktewaterkwaliteit van onze waterwegen. Stikstoffen en fosfaten infecteren onze rivieren en vreten aan het waterleven. “De lokale overheden zijn zonder twijfel de experts van hun grondgebied. Tegelijk kampen ze met koudwatervrees om nieuwe technologieën te implementeren. Ze grijpen terug naar de gemakkelijkheidsoplossing hoewel die tekortschiet. Als we aan het huidige tempo rioleringen aanleggen, halen we de Europese doelstellingen in 2045. 18 jaar na deadline. Gelukkig raakt internationaal én nationaal het debat op gang dat het anders moet. De roep om alternatieve oplossingen neemt toe. Een goeie wending want momenteel mis ik een visie. Door complexe dossiers serieus te vereenvoudigen, slaan we een bres voor decentrale waterzuivering.”

Wouter nam deel aan het Interregproject I-QUA waar hij experimenteerde met alternatieve afvalwaterzuiveringen. Door een idee tastbaar te maken, neem je mentale barrières weg. The proof of the pudding is obviously in the eating. “Met onze mobiele waterzuiveringsunit ECOZ® mobile doen we festivals in Vlaanderen aan. Een festivalzone is vergelijkbaar met een tijdelijk dorp waar bezoekers op een korte tijd een serieuze hoeveelheid afvalwater produceren. Denk bijvoorbeeld aan de mobiele toiletten, douches en het afwaswater van de eettentjes. Een on-site oplossing maakt het concreet en tastbaar. Dat besef geeft een nieuwe schwung aan het maatschappelijke debat. Dat hebben we nodig: cases die tonen dat het anders én kwaliteitsvoller kan.”

Nu of nooit

Met zijn waterzuiveringsunits levert HelloWater pionierswerk van het eerste uur. Toch zijn het voorlopers die de dynamiek en de wisselwerking met andere partijen niet uit het oog te verliezen. “Samenwerking is nodig om sneller te schakelen. Pionierswerk gaat verder dan het ego. We leven in de ‘Decade of Action’: het is nu of nooit. Ja, we moeten onze nek uitsteken en de frontlinie bemannen. Maar dat mag de teamgeest niet overschaduwen. Door partijen samen te brengen en te verbinden, nemen we stappen voorwaarts. Dat was voor mij de essentie van het project I-QUA. Samenwerking en cohesie zorgen in mijn ogen voor win-winsituaties.”

Die samenwerkingsgedachte vertaalt zich in de filosofie van HelloWater. “We leveren niet enkel een product, we zijn een partner. Het waterzuiveringsproces volgen we actief op en monitoren we met een real time dataplatform. Zo tracken we dagelijks de fluctuaties en de prestaties van onze systemen. Met één schepstaal op jaarbasis zijn we toch weinig? Continue monitoring creëert een vertrouwensband, we zijn niet verlegen om onze kaarten op tafel te leggen. De gegevens helpen ons om de prestaties te verbeteren en te verfijnen. Daarom beschouwen we onze systemen als een dienst die we aanbieden, we ontzorgen onze klanten.”

“Soms eens averechts doen”

Zoals het een echte ondernemer betaamt, staan experimenteren en innoveren gebeiteld in Wouters mindset. “Het risico naar je toetrekken, is een vereiste om vernieuwing te realiseren. Je moet de bewegingsvrijheid vragen om te experimenteren en tegen de stroom in te gaan. Een duidelijke ambitie en visie zijn als ondernemer noodzakelijk om het status quo aan te pakken. Door de regels in vraag te stellen, creëer je een draagvlak. Het is niet de bedoeling om blindelings tegen de schenen te schoppen. Daar bereik je volgens mij niets mee. Je moet een duidelijk doel voor ogen houden. Al kan het geen kwaad om soms eens averechts te doen.”

De ultieme ambitie van HelloWater is een groenblauw netwerk van plantenfilters. Zullen we ooit dat doel bereiken? “Ja. Maar dan moeten we nu concrete acties ondernemen. Het parcours is hobbelig. We streven naar een circulaire full scale oplossing. Eentje die werkt in de praktijk, en niet alleen in het labo. Kwaliteit is voor mij heel belangrijk. Het moet werken. Daar doen we het toch allemaal voor? En ondertussen blijven we elke dag ons best doen.”

Hoe werkt het?

Het afvalwater wordt opgevangen in een voorbezinktank. Daar krijgen vaste deeltjes de tijd om op te lossen. Het vloeibare gedeelte loopt over in een pompput, vanwaar het afvalwater in het plantensysteem geïnjecteerd wordt. De plantenbak bestaat uit een mix van lava en een inert substraatmengsel waarin planten en bacteriën goed gedijen. Het samenspel van plantenwortels en bacteriën zuivert het water op een milieuvriendelijke manier. Na het percolatieproces stroomt het water terug naar de natuur of naar een buffertank van waaruit het kan hergebruikt worden, bijvoorbeeld voor de spoeling van het toilet. De installatie is future proof en voldoet aan de Europese lozingsnormen van 2027. Het systeem haalde ook het Benorkeurmerk.