Beeld je in dat je een boswandeling maakt. Je ziet bomen rondom je die de lucht lijken aan te raken. Je hoort vogels om je heen. Je voelt zachte aarde onder je voeten. Je ruikt de frisse boslucht. Je verwent je zintuigen en je kan je helemaal ontspannen.

Stel je nu voor dat je iets gelijkaardig ervaart in de stad, op je werk of bij je thuis. Vervelende prikkels vallen weg, je ervaart rust, een betere concentratie en meer creativiteit. Je voelt je dus gelukkiger. Deze ideaalwereld is niet zo ver als je denkt.

Het codewoord om tot je droomomgeving te komen is biophilic design. Architecten en opdrachtgevers die biophilic design toepassen, hebben de kracht om onze leefomgeving aangenaam te veranderen.

Natuur in de hoofdrol

Biophilic design is een ontwerpmethodiek die de verbinding met de plek en de natuur van die plek opnieuw centraal plaatst. Het is een multi-zintuiglijke manier van ontwerpen. Natuur krijgt een hoofdrol rond en in het gebouw.

Het leukste is dat je naar buiten mag met je ontwerptafel. Ga de plek ontdekken. Hoor wat er te horen valt. Bekijk natuurlijke kleuren, vormen en patronen. Laat je inspireren door de schoonheid van de natuur en geef jezelf zo een creatieve boost.

De wetenschap achter biophilic design

Biophilic design heeft een sterke wetenschappelijke basis. Veel wetenschappers toonden al aan welke positieve impact de natuur heeft op ons als mens.

Zo is er de stressreductietheorie (Stress Reduction Theory) die bewijst dat we rustiger worden in een natuurlijke omgeving. Onze hartslag daalt, we ademen rustiger en brengen ons zenuwstelsel weer in balans.

Ook is er de theorie voor het herstel van aandacht (Attention Restoration Theory). Een natuurlijke omgeving vraagt een zachte aandacht in plaats van de harde concentratie die we nodig hebben op het werk of in de auto. Hierdoor herstelt ons concentratievermogen en mentale vermoeidheid. Deze theorieën, en enkele andere, liggen aan de basis van biofilie en biophilic design.

Van theorie naar praktijk

Biophilic design past deze wetenschappelijke theorieën toe in de ontwerppraktijk. Zo zijn er verschillende manieren om natuur de hoofdrol te geven en binnen te brengen in je projecten. Stephen Kellert, architect en grondlegger van biophilic design, werkte in totaal 72 patronen uit die je kan toepassen.

In De Broeikas, een co-working in Boutersem, worden verschillende patronen toegepast. Zo worden er natuurlijke materialen gebruikt als leem, stro en hout die meteen de natuurlijke kleuren tonen. Het project legt de link met de geschiedenis van de plek door de oude houten spanten en bakstenen muurtjes te behouden en te laten pronken in het gebouw. Patina en de vorm van de houten balken en kolommen zorgen voor een organische look. Langs een lichtstraat valt natuurlijk licht binnen en in de ruimtes is er variatie tussen beschutte plekken en plekken waar meer overzicht is. Dit creëert een omgeving met een positieve impact op concentratie, aandacht en het verwerken van informatie.

De Okelaar, een cohousingproject in Wolvertem, biedt een directe verbinding met natuur door uitzicht op de groene buitenruimte, natuurlijke kleuren, natuurlijke materialen en door letterlijk een boom binnen te brengen. De circulatie is buiten voorzien, want de beste manier om te verbinden met natuur is nog altijd naar buiten gaan. De verschillende natuurlijke materialen zorgen voor andere texturen wat bijdraagt aan een multi-zintuiglijke beleving. Zo zet het project in op een verbeterd geluksgevoel en vermindering van stress.

Het ontwerp Rimpeling in Kortrijk, een winkelruimte voor afscheid en verlies, van joranmarijsse architecture bootst het natuurlijke effect van rimpelingen in water na. Dat zorgt voor organische vormen. De afscheidstuin wil zo een intieme plek aanreiken om zich ritueel terug te trekken en te bezinnen. Water, zwerfkeien en varens weerspiegelen zielsrust door middel van tastbare verstrooiing en zwaarte. De warme kleur oranje geeft emotionele kracht, positiviteit en roept een ondergaande zon of een beschermend bladerdak van bomen in de herfst op. De natuurlijke materialen en troostattenties aanbieden in dit project verbinding, loslaten en herinnering die het rouwproces kunnen ondersteunen.

Naar een ECO architectuur

Stephen Kellert identificeert biofilie en biophilic design als de missing link in een duurzaam ontwerp. We kunnen niet duurzaam bouwen voor de lange termijn als we geen zorg dragen voor de gebouwen en de natuur die ons de nodige grondstoffen levert. We dragen pas zorg voor de natuur en de plek als we ons ermee verbonden voelen. Die verbinding zit in ons DNA. 95% van ons menselijke bestaan leefden we als deel van de natuur. Het vraagt oefening zoals leren praten of muziek spelen.

Natuurlijk willen we in onze projecten zoveel mogelijk vogels horen fluiten voor dat optimale ontspannen gevoel. Om natuur toe te passen houd je daarom ook rekening met de noden van die planten en dieren. Zo vormen we een ECO architectuur waarbij we zelf deel zijn van het ecosysteem en onze noden gelijkwaardig zijn aan die van planten en dieren.

De toepassing van biophilic design is dus positief voor jezelf en het ecosysteem van de plek.