Over duurzaamheid en duurzaam bouwen is ondertussen menig woordje neergetikt. De hype die in de eighties startte, raakt stilaan uitgeblust. Regeneratief bouwen en ontwerpen is volgens ons de nieuwe richting die de bouwsector moet uitgaan.
Eigenlijk is het weinig nieuws onder de winterzon. Architecten, aannemers, producenten en collega’s leveren al jaren inspanningen om de impact van onze gebouwde omgeving in te perken. Want dat is de essentie van duurzaam bouwen: onze vervuilende impact aan banden leggen. Toch blijft de bouwsector een grote vervuiler. Je kent de cijfers heus wel: de bouwnijverheid pompt jaarlijks 14 gigaton CO2 in de atmosfeer. Omgerekend is dat een monstrueuze 40 procent van de globale CO2-uitstoot (bron: architecture2030.org). Daarnaast claimt de sector de helft van de grondstoffen die we wereldwijd ontginnen. En zo kunnen we de lijstjes aflopen. Ondanks de inspanningen die de sector levert, blijft de vraag rijzen om de vervuiling verder in te dijken. Zo ontsnappen we aan de gevolgen die de global climate change in petto heeft. Maar hoe doen we dat?
De overtreffende trap
Regeneratief ontwerpen en bouwen is de volgende stap voor de bouwsector. Het gaat verder dan de buzz die circulair bouwen, kringloopsluiting en zero impact anno 2022 creëren. Eentje voor de vernieuwers. In al zijn facetten vormt regeneratief ontwerpen en bouwen een overtreffende trap. Het gaat verder dan de inperking van onze vervuilende impact op de planeet. Exit duurzaam bouwen dus. Regeneratief ontwerpen en bouwen zet bouwen om tot een positieve kracht die de natuur herstelt. De natuur is het uitgangspunt bij uitstek om de problemen op te lossen waar onze samenleving mee kampt.
Want: de natuur is van oudsher onze leermeester. Zoals de Nederlandse biomimicry-architecte Lydia Fraaije het kernachtig omschrijft: “De natuur evolueert al 3,8 miljard jaar lang, waarbij enkel de beste ideeën en toepassingen weten te overleven. Het is een gigantische database waaruit we technische en organisatorische informatie kunnen plukken. Deze kennis en inzichten kunnen we toepassen om de bouwsector te verbeteren en te optimaliseren” (bron: Hoe de natuur de bouwwereld kan inspireren). Door onze inspiratie uit de natuur te putten, herstellen we het evenwicht.
We herstellen wat verloren is gegaan.
De draagkracht respecteren
Door grondstoffen en materialen slimmer te gebruiken, respecteren we de draagkracht van de planeet. Het gros van de conventionele bouwmaterialen, zoals beton en cement, vreet aan de planetaire grenzen. Materialen uit een hernieuwbare of biologische oorsprong hebben een stapje voor. Grondstoffen als hout, kurk, leem, schelpen of gras zijn quasi onuitputbaar. De natuur zorgt voor een continue voorraad. Het gebruik van deze circulaire grondstoffen geeft ook een boost aan de lokale economie en tewerkstelling. Gras kan je bijvoorbeeld eenvoudig in de berm om de hoek oogsten. Dat scheelt een slok op de transportborrel om een tientonner uit de Hongaarse poesta te laten overkomen.
Ook gebouwen en wijken dragen bij tot het herstel van de natuur. Een regeneratief gebouw is aanpasbaar, gezond en veerkrachtig. Het levert een actieve bijdrage aan het herstel van de plek. En nee, daar zijn geen hightech oplossingen voor nodig. Een groendak of een lap verticaal groen versterkt al de omgeving. In een mum verrijkt een gebouw de plaatselijke biodiversiteit, versterkt het de opslag van CO2 en doet het een duit in het zakje op vlak van wateropslagcapaciteit. Onze vrienden van het International Living Future Institute definiëren zeven criteria voor regeneratieve gebouwen: plaats, water, energie, materialen, gelijkheid, schoonheid, gezondheid en geluk (bron: de Living Building Challenge).
Over regeneratieve wijken en gemeentes verwijzen we naar het denkkader van de Gentse architect-stedenbouwkundige Luc Eeckhout. Een artikel over zijn inzichten kan je op onze website terugvinden: Een nieuwe mindset voor de gemeente van 2050. Of je kan de lezing hieronder integraal bekijken. 😊
Een dosis moed
Regeneratief ontwerpen en bouwen snijdt onbekende terreinen aan om de grenzen van de bouwsector te verleggen. Het draait om innovaties en verbeteringen. Nieuwe zaken uitproberen, vergt natuurlijk een dosis moed. Maar de gevolgen kunnen verbluffend zijn. Anno 2022 raken steeds meer mensen overtuigd dat het anders kan. Positieve verandering is de enige weg vooruit en daar sluit regeneratief ontwerpen en bouwen naadloos op aan. Het is de sleutel tot de transformatie van de bouwsector.
Een gezonde portie creativiteit, out-of-the-box denken en samenwerking zijn de componenten om die shift te realiseren. Door de krachten te bundelen, bereiken we meer. Het stelt ons in staat om voorbij de heersende conventies te streven. Een open blik helpt om alles in een breder perspectief te plaatsen. Onze gebouwen en wijken zijn namelijk deel van een groter geheel. Dat moeten we te allen tijde in het achterhoofd houden. Regeneratief ontwerpen en bouwen houdt rekening met de wisselwerking tussen het gebouw en zijn omgeving.
Zeg eens: heb jij de moed om mee te stappen in het verhaal? A bright future is ahead of you!
