Hoe geven we een gepaste oplossing voor de maatschappelijke uitdagingen van onze tijd? Het Brusselse ontwerpbureau OFFICEU architects for urbanity neemt die verantwoordelijkheid graag op. Zaakvoerders Pieter Maes en Pieter Thibaut stellen het bureau aan ons voor.
Het architectenbureau OFFICEU architects for urbanity uit Schaarbeek werkt aan projecten met een maatschappelijke meerwaarde. “Urbanity slaat niet zozeer op stedenbouwkundige projecten, maar op projecten binnen een stads- of dorpscontext”, vertellen Pieter en Pieter. “Geen vrijstaande villa’s voor ons. De gemeenschap en de context staan centraal binnen ons verhaal. Het woord urbanity brengt die gelaagdheid volgens ons perfect tot uitdrukking.” Via intelligente stedelijkheid reikt OFFICEU oplossingen aan voor complexe architecturale en stedenbouwkundige vraagstukken binnen de architectuur en stedenbouw. Binnen de randvoorwaarden zoeken de architecten naar efficiënte en eenvoudige oplossingen. “Als architect heb je een grote verantwoordelijkheid. We moeten een treffend antwoord bieden op de economische, ecologische en sociale uitdagingen waarmee onze samenleving kampt. Dat roept haast om een bredere invulling van duurzaamheid. Onze architectuur beperkt zich niet tot energetische of materiaaltechnische aspecten.”
Heritage, community en human scale
Die brede kijk op duurzaamheid omvat ook integraal waterbeheer, natuurinclusief bouwen en de facilitering van inclusieve mobiliteit. Drie sleutelbegrippen vormen voor OFFICEU de kern: heritage, community en human scale. “Heritage verwijst naar wat een gebouw of plaats definieert”, verduidelijkt het architectenduo. “De context heeft een rijke geschiedenis waarin een project een bijdrage kan leveren voor huidige en toekomstige generaties. De betekenis van de context herdefiniëren we voor een nieuw verhaal. Community duidt op het creëren met en voor de gemeenschap. We ontwerpen breed inzetbare ruimtes die ontmoetingen en spontane reacties stimuleren. En natuurlijk vormt de menselijke beleving de leidraad doorheen onze projecten. Human scale duidt op de manier hoe we als mens ruimtes interpreteren en hoe die ruimtes interageren met onze mentale en fysieke gezondheid.”
Zijn visie vertaalt het bureau naar drie types projecten: de ruimtelijke renovaties van stadswoningen, innovatieve collectieve woonprojecten en toekomstgerichte herbestemmingen en transformaties. “Deze projecten zijn volgens ons onontbeerlijk voor een duurzame stadsontwikkeling. In het geval van stadswoningen bekijken we hoe we gezinnen in de stad kunnen houden door een ruimtelijke ervaring te creëren. Bij deze projecten proberen we de verbinding met de tuin te versterken en de onderlinge relaties tussen de leefruimtes te versterken. Een tweede type projecten zijn de innovatieve collectieve woonprojecten zoals cohousing en kangoeroewoningen. Tot slot bekijken we bij toekomstgerichte herbestemmingen en transformaties hoe we leegstaande kerken of industrieel erfgoed opnieuw kunnen invullen.”
Innovatieve projecten
In Heverlee ging OFFICEU aan de slag met een problematische kavel aan de Geldenaaksebaan. Dat resulteerde in cohousing De Sijs: een innovatief samenwoonproject waarin duurzaamheid primeert. “We zijn erin geslaagd om, ondanks de complexe randvoorwaarden, een kwalitatief woonproject neer te zetten. De drie volumes worden er verbonden door een L-vormige circulatie-as zodat we de interactie tussen de bewoners aanmoedigen. Centraal bevindt zich het oude gebouw De Sijs waarin we de hoofdtoegang tot de cohousing en de collectieve functies onderbrachten.” Dit project zet sterk in op het gebruik van duurzame bouwmaterialen: een houtbouw met cellulose-isolatie die werd afgewerkt met kurkbekleding.
Even vernieuwend is het project PAN waarin OFFICEU de oude paardenstallen van de melkfabriek Hollandia verbouwt tot een multidisciplinaire medische praktijk. “We hebben die aspecten van de bestaande gebouwen bewaard die volgens ons de ruimtelijke waarde bepalen zoals de houten structuur. De verschillende functies in het praktijkgebouw krijgen elk een aparte pocket met een schaal op maat van de functie. Naast het medische aspect wil dit project zich inbedden in de wijk. Zo voorzien we ruimte voor ontmoeting tussen de buurtbewoners en enkele polyvalente ruimtes om de sociale cohesie te versterken.” PAN is ook een doorgedreven circulair project: OFFICEU zet zoveel mogelijk in op het hergebruik van de bestaande bouwmaterialen.
“Geen spektakelarchitectuur”
De duurzaamheidinsteek van OFFICEU zit verweven in het DNA van het bureau. De volledige bedrijfsvoering richt zich op de maximalisatie van een positieve impact. “Voor de aankoop van onze nieuwe kantoorruimte sloten we een lening af met een ethische bank. Ondanks het gemor van onze boekhouder omdat we bij een andere bank een betere lening kregen. Door ons bewust in Brussel te vestigen, kunnen we ons vlot verplaatsen met het openbaar vervoer. Hebben we een wagen nodig? Dan gebruiken we een deelwagensysteem. Ook de ontplooiing van onze medewerkers vinden we enorm belangrijk dus moedigen we hen aan om geregeld opleidingen te volgen. Zo blijven we als bureau op de hoogte van de laatste inzichten om de bouwsector te verduurzamen.”
Volgens Pieter en Pieter is er zeker ruimte voor verbetering in hun ontwerpbureau. Het biodiversiteitsaspect mag gerust een centralere plaats innemen. “Biodiversiteit is nog iets te weinig een expliciet thema in onze projecten, hoewel we er al aandacht aan besteden. Eigenlijk moet het een vierde pijler voor ons worden zodat ieder project ook de lokale fauna en flora versterkt. Daar zijn we ons zeker bewust van, want duurzaamheid is voor ons echt een totaalplaatje. Een project is meer dan een showcase voor het laatste technologische hoogstandje. Voor ons liever geen spektakelarchitectuur, maar eerlijke en efficiënte architectuur die inspeelt op de complexe uitdagingen van onze tijd”, besluit het duo.
