Duurzame ontwikkeling is passé, regeneratieve ontwikkeling is in! Want: regeneratie herstelt de planeet en creëert de basis voor een bloeiend leven. Regeneratieve processen stellen ons in staat om de planeet mooier én gezonder achter te laten. Maar hoe pas je die visie toe in het ontwerp- en bouwproces? Dat ontdek je in deze artikelreeks.
Onze planeet herstelt zichzelf iedere seconde van de dag. Zodra we stoppen met de bodem uit te putten, de oceanen te vervuilen of bomen te kappen, schiet het leven terug in volle actie. De planeet brengt de ecosystemen terug in evenwicht. Op dat vlak heb je volgens econoom Paul Hawken twee keuzes: ofwel heb je een positieve impact op de planeet en de samenleving ofwel heb je een negatieve impact. Er is eigenlijk geen gulden middenweg zoals Hawken het onomwonden stelt: “Als we de Aarde leefbaar willen houden, dan moeten we minder praten en meer doen.”
Idealiter doet iedere economische sector zijn duit in het zakje, ook de bouwsector. Zowel in het ontwerp- als het bouwproces is het namelijk mogelijk om je positieve impact te boosten en principes in te bouwen die het leven herstellen.
Wij delen graag onze 10 inzichten om je op weg te helpen. Ontdek onze eerste 5 inzichten over regeneratieve ontwikkeling.
Inzicht 6: vertrek van je eigen uniekheid
De uniekheid van je bouwproject kan je op verschillende manieren benaderen. Enerzijds is er de context die je uitvoerig analyseerde. Daarin zitten onder meer de lokale natuur, de geschiedenis, de gemeenschap, de cultuur en de sfeer vervat. Elk verbonden met de unieke plaats waar je bouwt. Anticipeer met je project op deze elementen. Zo kan je bijvoorbeeld bij een school de invulling, materiaalkeuze en omgevingsaanleg een educatieve meerwaarde geven.
Anderzijds werk je samen als een team aan een project. Ieder teamlid heeft een eigen unieke bijdrage of rol. Door deze bijdrages te verbinden en te combineren met de context, zie je de potentiële positieve impact van een project op de aanwezige levende systemen. Zo geef je je project een eigen unieke identiteit.
Inzicht 7: zoek samen naar een integrale visie (en bewaak deze)
Na alle vorige stappen denk je samen met het team na over een integrale visie die aansluit bij je project. Probeer in deze visie de volledige context, het potentieel en de uniekheid van je bouwproject op te nemen.
Twee vragen waaruit je idealiter vertrekt:
- Waarom voer ik dit project uit?
- Wat is het belangrijkste element voor dit project?
De visie vormt een leidraad bij het nemen van beslissingen. Wil je echt een positieve impact hebben? Stel je dan bij iedere keuze de vraag hoe je de omliggende natuur, de gebruikers en de planeet beter maakt?
Door verschillende aspecten op te nemen, krijg je een integrale visie. Een bouwproject heeft namelijk op verschillende domeinen een impact: op de omliggende natuur, de biodiversiteit, de bestaande waterstromen, de gebruikers, het projectteam… Neem deze aspecten en hun onderlinge relaties mee in je visie en bewaak het overzicht doorheen het ganse traject.
Wil je weten of je een goede visie uitwerkte? Een goede visie geeft je energie om aan de slag te gaan.
Inzicht 8: faciliteer informele ontmoetingen
Het achtste inzicht dat we je meegeven, focust op het ontwerp van je project. Relaties zijn een belangrijke eigenschap van levende systemen. Onze sociale structuren en relaties vormen het ecosysteem waarin we leven. Ze vormen onze manier van samenleven en hoe we met elkaar omgaan. Ze bepalen ook wie je als persoon bent binnen de bredere structuur.
Ontwerp daarom een gebouw als een ruimte waar mensen elkaar (informeel) ontmoeten, elkaar leren kennen en elkaar versterken. Zo ondersteun je de onderlinge relaties tussen de gebouwgebruikers en de gemeenschap.
Inzicht 9: vorm een coalitie met de natuur
Wie ontwerpt met de inzichten van regeneratieve ontwikkeling mag de natuur niet vergeten. De natuur heeft namelijk ontelbaar veel voordelen voor onze gezondheid, ons mentale welzijn, onze voedselvoorziening… Toch verdwijnt langzaamaan onze verbinding met de natuur.
In je analyse van de context leerde je de lokale natuurlijke systemen kennen. Zorg dat je deze door je project kan versterken. Ga voor meer biodiversiteit, verbind je tuin met de omringende natuur, plaats nestkasten en voedselplekken, bouw natuurinclusief en biofiel.
Door een ecoloog te betrekken in je team verwerf je een pak expertise over natuurvriendelijke oplossingen. Zo maakt je project opnieuw verbinding met de natuur. Ieder project is een uitgelezen kans om mensen te connecteren met de omgeving, de natuur, de seizoenen en natuurlijke stromen. Hoe sterker de coalitie met de natuur, hoe beter voor onze veerkracht als mens en de planeet.
Inzicht 10: maak verbinding met de buurt
Je project en de gebruikers zijn een deel van de buurt. Het is belangrijk om hun noden en wensen om te buigen tot unieke kansen voor je project. Misschien heeft de buurt nood aan een gemeenschappelijke moestuin, een spullenbibliotheek of een polyvalente ruimte.
Probeer de buurtgemeenschap te betrekken in de uitwerking van je project. Door participatief te werken, leer je hoe je ruimtes kan delen en waar je de gemeenschap mogelijks kan versterken.
Wil je met deze inzichten aan de slag?
Deze zomer organiseren we een workshop waarin we je helpen om met de principes van regeneratieve ontwikkeling aan de slag te gaan in je eigen bouwprojecten.
Na deze workshop heb je de principes in de vingers om het ambitieniveau en het duurzaamheidsgehalte van je projecten op te krikken. 🚀
