Duurzame ontwikkeling is passé, regeneratieve ontwikkeling is in! Want: regeneratie herstelt de planeet en creëert de basis voor een bloeiend leven. Regeneratieve processen stellen ons in staat om de planeet mooier én gezonder achter te laten. Maar hoe pas je die visie toe in het ontwerp- en bouwproces? Dat ontdek je in deze artikelreeks.
Onze planeet herstelt zichzelf iedere seconde van de dag. Zodra we stoppen met de bodem uit te putten, de oceanen te vervuilen of bomen te kappen schiet het leven terug in volle actie. De planeet brengt de ecosystemen terug in evenwicht. Op dat vlak heb je volgens econoom Paul Hawken twee keuzes: ofwel heb je een positieve impact op de planeet en de samenleving ofwel heb je een negatieve impact. Er is geen gulden middenweg zoals Hawken het onomwonden stelt: “Als we de Aarde leefbaar willen houden, dan moeten we minder praten en meer doen.”
Idealiter doet iedere economische sector zijn duit in het zakje, ook de bouwsector. Zowel in het ontwerp- als het bouwproces is het mogelijk om je positieve impact te boosten en principes in te bouwen die het leven herstellen.
In deze artikelreeks delen we graag onze 10 inzichten over regeneratieve ontwikkeling om je op weg te helpen.
Inzicht 1: begrijp en speel in op de context
Ieder bouwproject is ingebed in een bredere context. Door allerhande factoren verengt onze focus zich gewoonlijk tot de gebouwde omgeving. Regeneratieve ontwikkeling gaat echter een stap verder en bekijkt het bouwproject binnen zijn bredere levende context. Zo anticipeert het framework op levende systemen zoals dieren, planten, water- en windstromen.
Ook de gebruikers en de buurtgemeenschap functioneren binnen hun eigen context en hebben noden en wensen. Kijk naar hun cultuur, geschiedenis en manier van samenleven. Stel jezelf de vraag wat er leeft binnen die contexten en speel daar op in. Door de levende én de gebouwde context echt te begrijpen, weet je welke elementen van je project de natuurlijke en menselijke systemen kunnen versterken.
Inzicht 2: ontwerp in functie van verandering
Het klinkt paradoxaal maar de enige constante in de natuur is verandering. Denk bijvoorbeeld aan de seizoenwissels of de klimaatverandering. Ook maatschappelijke tendensen zijn onderhevig aan fluctuaties. Zo zorgde COVID-19 voor een drastische toename van thuiswerk. Daardoor zijn heel wat kantoorgebouwen momenteel onderbenut.
Regeneratieve ontwikkeling speelt in op continue evolutie en streeft naar duurzame oplossingen op lange termijn. Een project is niet statisch, het bouwproces stopt niet bij de oplevering van het gebouw. Kapsel die verandering dus in binnen de werking van je projectteam. Laat in je visie ruimte voor verandering en evolutie door nieuwe inzichten die je opdoet.
Een veerkrachtig team houdt rekening met verandering en neemt die mee in de langetermijnvisie.
Inzicht 3: zoek partners die elkaar versterken en aanvullen
Als je met je bouwproject wil inspelen op de context, de noden en de kansen, dan is het belangrijk om meerdere partners uit verschillende disciplines te betrekken in je projectteam.
Door je doel en visie scherp te stellen, ontdek je welke expertise je binnen je eigen team nodig hebt. Een veelzijdig team waarin je o.a. ecologen, psychologen, geschiedkundigen en cultuurexperten betrekt, zorgt voor een stevige fundering om een bouwproject op verder te bouwen. De hiaten in je eigen kennis vul je op door de krachten te bundelen met mensen uit andere professionele, maatschappelijke of socioculturele achtergronden.
Inzicht 4: neem voldoende tijd in de beginfase
Een scherpe visie en een goed plan garanderen de regeneratieve insteek van je project. In onze huidige manier van werken proberen we zo snel, zo efficiënt en zo kostenbesparend mogelijk te werken. Zo verliezen we net geld aan projecten die niet inspelen op de context en dus snel voorbijgestreefd zijn.
Nochtans is tijd belangrijk om de vorige drie principes tot een goed einde te brengen. De Grieken maakten al het onderscheid tussen de twee gezichten van de Tijd: Chronos (de lineaire meetbare tijd) en Kairos (de innerlijke tijdsbeleving). Wanneer je rusht, mis je belangrijke nuances in je project en je team.
Neem voldoende tijd om de juiste vragen te stellen en te begrijpen wat er echt nodig is om met je project een positieve impact te genereren.
Inzicht 5: start vanuit het potentieel
Vaak geven projecten een antwoord op problemen en moeilijkheden die we vaststellen. We zijn het nu eenmaal gewoon om ieder probleem causaal te benaderen en op te lossen. Dat werkt limiterend aangezien je zo toekomstige evoluties en veranderingen inperkt.
Door vanuit het potentieel van je project te starten, creëer je de mogelijkheid tot evolutie, diversiteit en creativiteit. Stel jezelf dus de vraag hoe je een positieve impact kan hebben op de omliggende natuur, de dieren die er leven en de mensen die er wonen.
Out-of-the-box denken maakt het mogelijk om oplossingen te bedenken die op lange termijn goed zijn voor de natuur, de samenleving en de gebruikers.

Wil je met deze inzichten aan de slag?
Deze zomer organiseren we een workshop waarin we je helpen om met de principes van regeneratieve ontwikkeling aan de slag te gaan in je eigen bouwprojecten.
Na deze workshop heb je de principes in de vingers om het ambitieniveau en het duurzaamheidsgehalte van je projecten op te krikken. 🚀