Een woning is een plaats waar je leeft, groeit, leert, waar kinderen opgroeien en weer vertrekken, en waar je verandert. Over die jaren heen verandert je huis ook.  Het is belangrijk om bij die veranderingen stil te staan als je aan een bouwproject begint. Zo vermijd je grote aanpassingen en verklein je je ecologische impact – want aan bouwmaterialen hangt een stevig ecologisch prijskaartje. Maar hoe begin je nu met denken aan je toekomst?

Het project van BAST architects and engineers is een geprefabriceerde en verplaatsbare zorgwoning in het Oost-Vlaamse Zomergem. Project Zomerhoek toont hoe een woning zich kan aanpassen aan de behoeftes van de inwoners door alle fases van hun leven. Alle technieken bevinden zich in een centrale module. Het bouwteam plaatste de woning op schroefpalen om de verplaatsbaarheid te garanderen. Architect Lode Goethals vertelt ons meer over dit project.

Je woning toegankelijk maken

De vraag voor deze woning kwam vanuit de zorgbehoefte van het inwonende koppel. Architect Lode Goethals (BAST architects and engineers): “De mannelijke bewoner is door een ernstige ziekte hulpbehoevend en rolstoelgebonden. Zomerhoek is het circulaire antwoord op de vraag van het koppel om ter plekke te blijven wonen. De zorgwoning ligt in het midden van de voormalige boerderij van de gepensioneerde landbouwers. De toegankelijkheid was in dit geval het belangrijkste uitgangspunt van het ontwerp. Alle functies van de woning combineerden we op één centraal niveau.” 

“We installeerden een hellend vlak zodat de toegang tot de woning met de rolstoel vlekkeloos verloopt. Ook de badkamer is toegankelijk door de integratie van een rolstoeltoegankelijke douche en toilet.”

Tips van Lode:

✅ Wees kritisch voor jezelf. Doe een stap achteruit om je project vanuit een andere invalshoek te benaderen. Zo vind je gegarandeerd oplossingen en technieken om de bestaande problemen op te lossen. Je hoeft het warm water niet continu uit te vinden.
✅ Ontzorg de zorgbehoevende. Probeer tijdens de ontwerp- en werffase rekening te houden met de noden van de bouwheer. Wij lieten bijvoorbeeld alles op voorhand prefabriceren zodat de bouwheren weinig tot geen hinder op de werf ondervonden.

Een tijdelijke constructie plaatsen 

De zorgwoning in Zomergem was de eerste ervaring van het Gentse architectenbureau met tijdelijke constructies. “De modulaire woning ligt midden in de voormalige boerderij van het inwonende koppel. Juist omwille van de ligging in het buitengebied kozen we voor een constructie die in de toekomst verplaatsbaar is”, vertelt Lode Goethals. “Deze woning bestaat uit drie geprefabriceerde modules die we ter plekke installeerden tot een wind- en waterdichte woning.”  

De koppeling van de modules duurde slechts een dag, wat zich vertaalt in de korte uitvoeringstermijn van vier weken. Om de verplaatsbaarheid van de woning mogelijk te maken, werkte het ontwerpteam met schroefpalen. Lode Goethals: “De schroefpalen vormen een losmaakbare verbinding met de draagvloer. Als we deze woning in de toekomst verplaatsen, dan kunnen de palen uit de grond gehaald worden. Ook de drie modules krijgen zo een tweede leven.” 

Tips van Lode:

✅ Bij geprefabriceerde modules kan je meer in de fabriek laten afwerken (en dus minder ter plaatse) zodat de demontage eenvoudiger verloopt wanneer je de modules wil verplaatsen. 
✅ Tref in de ontwerpfase zeker voldoende voorzieningen zodat de toekomstige verplaatsing efficiënt verloopt. Neem hier de tijd voor zodat je minder moet voorbereiden om de verplaatsing ook effectief te realiseren.

Technieken bundelen 

Het team van BAST architects and engineers zorgde in Zomerhoek voor een centraal gepositioneerd volume waarin alle technieken tezamen komen. Dat volume bevat een badkamer, een keuken, toilet, tv-hoek en technische ruimte. Architect Lode Goethals: “Er was slechts één perforatie in de vloer nodig om alle technieken naar binnen te laten komen. Ook de ventilatie en de afvoerleidingen verlopen in die unit over het plafond en de vloer naar de opening. De schakelaars werden bewust draadloos voorzien.” 

De verlichting, de elektrische leidingen en de datavoorzieningen zijn verwerkt in de opbouw van de designrails op het plafond. Zo konden de architecten ook zones bereiken waar geen binnenwanden zijn. Goethals: “In de ruimtes waar wel binnenwanden zijn, verwerkten we de verwarmingsleidingen en stopcontacten in die wanden om de luchtdichte huid van de woning niet te perforeren.”

Tips van Lode:

✅ De bundeling van technieken gaat een pak eenvoudiger als je het concept bewust meeneemt in de architectuur, de constructie én de afwerking.

Toekomstgericht bouwen en verbouwen: het is makkelijker dan je denkt met onze gids, opgesteld in samenwerking met Bond Beter Leefmilieu en VUB Architectural Engineering. Ontdek 15 circulaire oplossingen die je zelf kan toepassen op je bouw- of verbouwproject. De strategieën zijn verdeeld over vijf thema’s, concrete tips en ervaringen van professionals en zelfbouwers.

Met de financiële steun van Vlaanderen Circulair.