Een woning is een plaats waar je leeft, groeit, leert, waar kinderen opgroeien en weer vertrekken, en waar je verandert. Over die jaren heen verandert je huis ook. Het is belangrijk om bij die veranderingen stil te staan als je aan een bouwproject begint. Zo vermijd je grote aanpassingen en verklein je je ecologische impact – want aan bouwmaterialen hangt een stevig ecologisch prijskaartje. Maar hoe begin je nu met denken aan je toekomst?
Het project CS_CBBW_01 is een circulaire pilootwoning in Berchem waar circulaire ontwerpprincipes en bouwmethodes werden uitgetest. Het project ‘Circulair bouwen, betaalbaar wonen’ realiseerde een aanpasbare, demontabele en betaalbare eengezinswoning. Architect-ontwerp Gwen Verlinden van TEKEN architectuur vertelt ons meer over de toegepaste circulaire principes.
Polyvalente ruimtes maken
Slimme keuzes zorgen dat ruimtes andere invullingen kunnen krijgen of andere functies opnemen. Bij deze circulaire eengezinswoning in Berchem vertrok het bouwteam vanuit een open insteek. Architect-ontwerp Gwen Verlinden van TEKEN architectuur: “In het ontwerp van deze woning kozen we voor een open plan zonder dragende binnenwanden.” Een open plan schrapt het hokjesdenken waarbij een grote ruimte wordt opgedeeld in kleinere ruimtes die elk een eigen functie hebben zoals de keuken, de eet- en de woonkamer.
“Bovendien werden de binnenwanden uitgevoerd in een demontabel systeem en werden ze onafhankelijk van de vloer- en plafondafwerking geplaatst, waardoor de indeling van het gebouw zeer eenvoudig en snel aan te passen is.”
Tips van Gwen
✅ Door uitvoerig in dialoog te gaan met leveranciers en producenten leerden we bij over alternatieven op de conventionele bouwsystemen. Wanneer iemand met een ander voorstel kwam, werd dit getoetst aan het voorstel dat op dat moment op tafel lag. Enkel wanneer het nieuwe voorstel minder nadelen had, werd het aanvaard. Het is gemakkelijker iets te beoordelen op nadelen omdat een voorstel er doorgaans minder heeft dan voordelen.
✅ Binnen het team was er ook één iemand die dit in de hand hield, steeds in communicatie met de andere partners.
Omkeerbare verbindingen gebruiken
Overal waar het praktisch en prijstechnisch kon, paste het bouwteam omkeerbare verbindingen toe. “Dat komt neer op de buiten- en binnenwanden, de vloer op volle grond, de verdiepingsvloeren en het dak”, vertelt architect-ontwerp Gwen Verlinden. “Voor de vloer op volle grond gebruikten we losgeplaatste glasschuimgranulaten op een losgeplaatste geotextiel. De buitenwanden zijn opgetrokken uit een demontabel houtschakelbouwsysteem van Systimber waartegen isolatiekurk mechanisch werd bevestigd.” Aan de straatzijde werd de gevelafwerking opgetrokken met de Clickbrick van Wienerberger.
“Voor de binnenwanden kozen we voor het demontabele metal- stud regelwerk van JUUNOO dat met veertjes opgespannen wordt tussen de vloerafwerking en het plafond. Hierop werd met velcro een beplating geplaatst. Het plat dak bestaat uit een demontabel houtschakelbouwsysteem van Systimber met hierop een losgeplaatste damprem, losgeplaatste houtvezelplaten en losgeplaatste EPDM met een laag grindballast. De aluminium dakrandprofielen werden geklikt op een onderprofiel dat op de dakrand werd geschroefd, deze beide onderdelen kunnen dus ook volledig gerecupereerd worden kunnen volledig gerecupereerd worden.”
Tips van Gwen
✅ Een droogstapelsysteem voor de afwerking van de voorgevel zorgt dat de stenen los op elkaar worden gezet zonder mortel. Ze kunnen dus eenvoudig worden gescheiden om later in een andere configuratie te hergebruiken.



Leidingen toegankelijk maken
Toegankelijke leidingen zijn een must om in de toekomst makkelijk onderhouds- of aanpassingswerken uit te voeren. Door de leidingen achter een valse wand, plafond of in een droge vloer te plaatsen, blijven ze toegankelijk voor later onderhoud en aanpassingen. Technieken veranderen snel dus is het handig als de oude leidingen en installaties vlot bereikbaar zijn. Ook in dit circulaire pilootproject maakte het bouwteam de leidingen toegankelijk.
“De waterleidingen, elektriciteitsleidingen en ventilatiekanalen zijn grotendeels in opbouw”, vertelt architect-ontwerp Gwen Verlinden. “Op sommige plaatsen werden gerecupereerde elektriciteitsgoten gebruikt of loopt de elektriciteit in de binnenwanden die eenvoudig opgemaakt kunnen worden (velcro).”
Tips van Gwen
✅ Door het vooropstellen van prioriteiten (demontabiliteit en prijs), maar ook door vertrouwen te hebben in de verschillende partners, kon het bouwteam snel beslissingen maken.
✅ Ga soms in gesprek met mensen die het helemaal anders benaderen. Je kan veel van elkaar leren.
Technieken uitbreidbaar maken
Bij de plaatsing van de technieken is het handig om toekomstige aanpassingen en uitbreidingen in rekening te brengen. “De technische ruimte en de schacht zijn in dit bouwproject overgedimensioneerd.” Zo ondersteunt het team de eventuele uitbreiding van de woning. “De technieken plaatsten we overal in opbouw of in droge systemen”, verduidelijkt architect-ontwerp Gwen Verlinden.
“Voor de plaatsing van de vloerverwarming bijvoorbeeld, werd er gebruikt gemaakt van een systeem met losliggende EPS-platen met uitgefreesde kanalen voor de verwarmingsbuisjes. Hierop werd een linoleum tegel geklikt. Alles kan gemakkelijk terug los gemaakt worden, wat kostelijke herstellings- of aanpassingswerken in de toekomst vermijdt.”
Tips van Gwen
✅ Kies voor een eenvoudige aanpak en behoud je focus.
✅ Laat je niet zeggen dat het te moeilijk of te duur is wanneer je iets nieuws wil proberen. In conventioneel bouwen worden er constant budgetten overschreden en constructiefouten gemaakt. Op de particuliere bouwmarkt is er nog geen perfecte oplossing, daar moeten we samen naar blijven zoeken. Het is dus interessant om met mensen die dezelfde ambities delen het project te starten.
Toekomstgericht bouwen en verbouwen: het is makkelijker dan je denkt met onze gids, opgesteld in samenwerking met Bond Beter Leefmilieu en VUB Architectural Engineering. Ontdek 15 circulaire oplossingen die je zelf kan toepassen op je bouw- of verbouwproject. De strategieën zijn verdeeld over vijf thema’s, concrete tips en ervaringen van professionals en zelfbouwers.

Met de financiële steun van Vlaanderen Circulair.