Een woning is een plaats waar je leeft, groeit, leert, waar kinderen opgroeien en weer vertrekken, en waar je verandert. Over die jaren heen verandert je huis ook.  Het is belangrijk om bij die veranderingen stil te staan als je aan een bouwproject begint. Zo vermijd je grote aanpassingen en verklein je je ecologische impact – want aan bouwmaterialen hangt een stevig ecologisch prijskaartje. Maar hoe begin je nu met denken aan je toekomst?

Het project Karper van Hé! architectuur is een circulair gerenoveerd industrieel pand in Sint-Jans-Molenbeek. Naast het gebruik van recuperatiematerialen zette het bouwteam in op hernieuwbare bouwmaterialen zoals hout, stro, leem en kalkhennep. Architect Hanne Eckelmans vertelt ons meer over het project.

Renoveren

Een woning renoveren is een veilige én goedkope manier om bouwmaterialen een tweede leven te geven. Zeker in een stedelijke context schrijf je verder aan een waardevol architecturaal verhaal. Het project Karper van Hé! Architectuur is een gerenoveerd industrieel pand in de Brusselse deelgemeente Sint-Jans-Molenbeek. “De hogere kroonlijsten van de aanpalende woningen maakten een optopping bij deze woning mogelijk”, vertelt architect Hanne Eckelmans. “We braken het originele zadeldak van het pand af en plaatsten er twee nieuwe verdiepingen in houtskeletbouw bovenop.”

De vorige eigenaar van het pand startte de renovatiewerken. “Zo hoefden wij zelf geen schouwen of sierlijsten af te breken”, gaat Eckelmans verder. “Dat creëerde mogelijkheden voor onze eigen renovatie. De materialen en de elementen die al in het pand aanwezig waren, recupereerden we maximaal. Je kan denken aan de vloeren, de trappen, de tegels en het schrijnwerk.”

Tips van Hanne

• De toevoeging van de twee extra verdiepingen op het bestaande pand was een hele uitdaging. Zoek bij je renovatieproject naar een evenwicht tussen het bestaande en het nieuwe. In dit geval dus de gedetailleerdheid van de bestaande gevel en de nieuwe optopping.
• Door de specifieke bouw- en renovatiemethodes waren er verschillende aannemers en ambachtsmannen aan de slag op de werf. Hou hier zeker rekening mee voor de coördinatie.

Hernieuwbare materialen

Het project Karper toont dat hernieuwbare materialen ook in een stedelijke context circulaire mogelijkheden creëren. Architect Hanne Eckelmans: “Naast het hergebruik van tweedehands materialen gebruikten we in dit project natuurlijk ook nieuwe bouwmaterialen. We probeerden zoveel mogelijk in te zetten op hernieuwbare en biologisch afbreekbare materialen.” De buitenschil van het nieuwe dakvolume werd in geprefabriceerde houten cassettes opgetrokken. “Die cassettes vulden we in met strobalen die we bij een Brusselse landbouwer haalden. De bestaande gevels isoleerden we met kalkhennepblokken, de vloeren met kurkplaten.”

Leempleister van een Brusselse producent werd gebruikt voor de pleisterwerken. Hetzelfde materiaal komt in de aangestampte versie – als stampleem – ook voor in het keukenmeubel. “Onder het motto dat architectuur simpel moet blijven, kozen we bewust voor lowtech en hernieuwbare materialen. De hernieuwbare materialen zorgen dat we CO2 opslaan en afvalvrij renoveren.”

Tips van Hanne:

• De toepassing van hernieuwbare en biologisch afbreekbare materialen wordt steeds makkelijker. Bij kleine (renovatie)projecten zien bouwheren er snel het nut van in.
• In dit project was ik zowel architect, bouwheer als aannemer. In grotere projecten kan dit lastig zijn om snelle materiaalkeuzes te maken.

Toekomstgericht bouwen en verbouwen: het is makkelijker dan je denkt met onze gids, opgesteld in samenwerking met Bond Beter Leefmilieu en VUB Architectural Engineering. Ontdek 15 circulaire oplossingen die je zelf kan toepassen op je bouw- of verbouwproject. De strategieën zijn verdeeld over vijf thema’s, concrete tips en ervaringen van professionals en zelfbouwers.

Beelden: Tim Van de Velde en Jasper Van der Linden